Halk Sağlığı Anabilim Dalı
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı A.D.
Umuttepe Yerleşkesi Eski İstanbul Yolu 10. km. 41380 KOCAELİ
Anabilim Dalı Başkanı: (+90 262) 3037549
Anabilim Dalı Sekreterliği: (+90 262) 3037556
Fax: (+90 262) 3037003
Eğitim
Mezuniyet Öncesi Tıp Eğitimi Programları
Sosyal Tıp
Sosyal tıp dersleri, Dönem I, 1. kurul içinde verilmektedir.
| Toplam Ders Saati: 25 |
| Kuramsal Dersler: 16 |
| Uygulama Dersleri: 9 |
Dersin Amacı
Bu dersin amacı öğrencilerin sağlığın sosyal belirleyicilerini kavraması; Türkiye’de ve dünyadaki halk sağlığı sorunları konusunda bilgilendirilmesidir.
Hedefler
Bu dersin sonunda öğrenci aşağıdakileri kavramış olacaktır:
- Sağlık kavramının tanımını ve sağlığın sosyal belirleyicilerini
- Bir toplumda sağlık düzeyini belirleyen etmenleri ve etki mekanizmalarını
- Türkiye’de ve dünyada sağlık düzeyinin güncel durumunu
- Türkiye sağlık sistemini
- Hekimlerin toplumsal sorumluluklarını
- Bilimsel düşünme ve bilimsel yöntemi
Kaynaklar
Öztek, Zafer. Halk Sağlığı Kuramlar ve Uygulamalar. Ankara : Bireklam Arısı, 2020.
Çağatay Güler, Levent Akın. Halk Sağlığı Temel Bilgiler. Ankara : Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 2012.
Roger Detels, Martin Gulliford, Quarraisha Abdool Karim, Chorh Chuan Tan. Oxford Textbook of Global Public Health. 6. ed. Oxford University Press, 2015.
| DERSİN ADI |
| Sağlık kavramı, toplum-sağlık ilişkisi |
| Toplumsal sağlık göstergeleri |
| Dünyanın sağlığı |
| Türkiye’nin sağlığı |
| Sağlığın belirleyicileri |
| Sağlığın geliştirilmesi |
| Toplumu tanıma |
| Sosyal tıp ve hekimlerin toplumsal sorumluluğu |
| Temel sağlık hizmetleri |
| Türkiye sağlık sistemi |
| Çevre ve sağlık |
| İş ve sağlık |
| Kültür ve sağlık |
| Göç ve sağlık |
| Bilimsel yöntem ve bilim felsefesi |
| Uygulama Dersleri |
| Kent ve sağlık |
| Kır ve sağlık |
| Sağlık Kurumları |
Halk Sağlığı Ders Kurulu
Halk Sağlığı dersleri Dönem III, 7. Kurulda Toplum Sağlığı ve Etik Ders Kurulu içinde verilmektedir.
| Toplam Ders Saati: 96 |
| Kuramsal Dersler: 64 |
| Uygulama Dersleri: 32 |
Amaç
Bu dersin amacı öğrencilere halk sağlığında temel kavramlarının öğretilmesi; toplumdaki sağlık sorunlarının saptanması ve çözülmesinde halk sağlığı yaklaşımının kazandırılmasıdır.
Hedefler
Bu dersin sonunda öğrenci aşağıdakileri kavramış ve yapabiliyor olacaktır:
- Toplumun sağlık sorunlarına tanı koyabilme
- Toplumun sağlık sorunlarına çözümler üretebilme
- Bir toplumdaki sağlık sistemini değerlendirebilme
- Sağlık hizmetlerinin yönetimi ilkeleri
- Toplumda kırılgan ve riskli grupların gereksinimlerini belirleyebilme
- Sağlık hizmetlerinin ayrım gözetmeksizin eşit ve hakça sunulmasının önemini bilme ve tutum kazanma
- Koruyucu hekimliğin temel ilkelerini uygulayabilme
İçerik
Halk sağlığına giriş, sağlık hizmetleri, sağlık yönetimi, epidemiyoloji (kesitsel, olgu-kontrol, kohort, deneysel araştırmalar), araştırma planlama, demografi, toplumsal sağlık göstergeleri, sosyal politikalar, sosyal güvenlik sistemleri, sağlık sistemleri, sağlık ekonomisi, bulaşıcı hastalıkların kontrolü, aşılama hizmetleri, üreme sağlığı, sosyal hastalıklar (tüberküloz, sıtma, AIDS vb), savaş ve sağlık, göçler ve sağlık, kronik hastalıkların kontrolü, çevre sağlığı, işçi sağlığı ve iş güvenliği, toplum beslenmesi, olağandışı durumlarda sağlık hizmetleri.
Kaynaklar
- Öztek, Zafer. Halk Sağlığı Kuramlar ve Uygulamalar. Ankara : Bireklam Arısı, 2020.
- Çağatay Güler, Levent Akın. Halk Sağlığı Temel Bilgiler. Ankara : Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 2012.
- Roger Detels, Martin Gulliford, Quarraisha Abdool Karim, Chorh Chuan Tan. Oxford Textbook of Global Public Health. 6. ed. Oxford University Press, 2015.
| DERSİN ADI |
| Halk sağlığı – Toplum tıp bilimleri |
| Halk sağlığında temel kavramlar |
| Türkiye’de sağlık hizmetlerinin tarihi |
| Sağlık sistemleri |
| Sağlık reformları |
| Sağlık ekonomisi: Tanımlar ve kavramlar |
| Yataklı tedavi kurumları |
| Hastane yönetimi |
| Ayrımcılık ve sağlık hizmetleri |
| Halk sağlığı ve savunuculuk |
| Sağlık yönetimi |
| Bölge sağlık hizmetleri |
| Sağlık eğitimi ve sağlık okuryazarlığı |
| Sosyal politika |
| Küreselleşme ve sağlık |
| Sağlık Hukuku |
| Demografi |
| Türkiye’de ve dünyada beslenme sorunları |
| Beslenme sağlık ilişkisi |
| Toplum beslenmesi |
| Toplumsal sağlık ölçütleri ve eşitsizlikler |
| Çevre sağlığında kavramlar |
| İklim değişikliği ve sağlık |
| Dış ortam hava kirliliği |
| İç ortam hava kirliliği |
| Sıvı ve katı atıkların zararsız hale getirilmesi |
| Su ve sağlık |
| Su hijyeni |
| Çocuk ve çevre |
| Okul sağlığı |
| Birinci basamak çocuk sağlığı hizmetleri |
| Ulaşım ve sağlık |
| Elektromanyetik radyasyon ve sağlık |
| İyonizan radyasyon ve sağlık |
| Bulaşıcı hastalıkların durumu ve kontrolü |
| Salgın incelemesi |
| Aşılama hizmetleri |
| Epidemiyolojiye giriş ve araştırma teknikleri |
| Bilimsel yöntem ve bilim insanının sorumlulukları |
| Araştırma teknikleri ve tanımlayıcı araştırmalar |
| Kohort araştırma tekniği |
| Olgu-kontrol araştırma tekniği |
| Kesitsel araştırma tekniği |
| Yöntemsel araştırma tekniği |
| Deneysel araştırma tekniği |
| Pandemi tarihçesi ve kontrolü |
| Olağan dışı durumlar (ODD) |
| ODD’de sağlık hizmetleri |
| Dünyada ve Türkiye’de kadın sağlığının durumu |
| Kadın sağlığı hizmetleri |
| Sosyal hastalıklar: Sıtma epidemiyolojisi |
| Sosyal hastalıklar: Tüberküloz, AIDS epidemiyolojisi |
| Halk sağlığı açısından yaşlılık |
| Kronik hastalıklar epidemiyolojisi |
| Halk sağlığı açısından engellilik |
| Halk sağlığı sorunu olarak şiddet |
| İşçi sağlığı ve iş güvenliği: kavramlar ve tarihçe |
| Türkiye’de çalışma yaşamı ve İSİG mevzuatı |
| Sağlık çalışanlarının sağlığı |
| Temel iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri |
| Çalışma yaşamında özel gruplar (çocuk işçiler, yaşlı işçiler) |
| Çalışma yaşamında özel gruplar (kadın işçiler, özürlü işçiler) |
| Meslek hastalıkları |
| İş kazaları |
| Koruyucu Hekimlik Dersleri |
| Koruyucu hekimlik ve çocuklarda endokrin sorunlar |
| Koruyucu ruh sağlığı |
| Koruyucu hekimlik ve kalp damar hastalıkları |
| Koruyucu hekimlik ve nefroloji |
| Koruyucu hekimlik ve dermatoloji |
| Koruyucu hekimlik ve fiziksel tıp |
| Çocuk nörolojisinde koruyucu yaklaşımlar |
Uygulama Dersleri
- Yuvacık Barajı ve Su Arıtma Tesisi
- İzaydaş Katı Atık Depolama Alanı
- Çenesuyu Dolum Tesisleri
- Fabrika ziyareti
- Aile Sağlığı Merkezleri
- Hastane
Dönem VI. Halk Sağlığı Stajı Programı
Tıp Fakültesi son sınıf hekim adaylarına yönelik olan ve 7 haftalık dönemi kapsayan Kırsal Hekimlik Staj Programımızın genel çerçevesi aşağıda verilmiştir.
1. Kuramsal Dersler
Kırsal Hekimlik Stajının ilk haftası halk sağlığının temel konularını gözden geçirmek hedefiyle kuramsal derslere ayrılmıştır. Bu konular şunlardır;
- Sağlık sistemleri
- COVID-19 epidemiyolojisi ve korunma
- Birinci basamak sağlık hizmetleri yönetimi
- Ölüm bildirim sistemi
- İşçi sağlığı ve iş güvenliği hizmetleri
- Sağlık personelinin özlük hakları
- Araştırma teknikleri
- Araştırma planlaması
- Türkiye’de sağlık sistemi
- Su hijyeni ve çevre sağlığı hizmetleri
- Bildirimi zorunlu hastalıkların bildirimi ve sürveyans türleri
- Genişletilmiş aşı programı
- Çocuk sağlığı ve SB çocuk izlem protokolü
- Okul sağlığı tanıtım
- Salgın incelemesi
- Güvenli annelik eğitimi
- Doğum öncesi bakım
- Aile planlaması
2. İlçe Sağlık Müdürlüğü ve Aile Hekimliği Merkezleri Rotasyonu
Stajın ikinci haftası başlayıp altıncı haftasına kadar süren dönemde hekim adayları Derince İlçe Sağlık Müdürlüğü, İzmit İlçe Sağlık Müdürlüğü Aile Sağlığı birimlerinde dönüşümlü olarak gözlem ve uygulama yapmaktadırlar. Bu çalışmalar çerçevesinde " İntern Hekim Çalışma Dosyasını doldurmaktadırlar. Bir öğretim görevlisi eşliğindeilçe sağlık müdürlüğü ziyaret edilerek müdürlüğe bağlı birimlerin yetkililerinden yürütülen hizmetlere ilişkin bilgi alınmakta, dosya ile ilgili sorular yanıtlanmakta ve daha önceden belirlenmiş başlıklar tartışılmaktadır.
3. Okul Sağlığı Birimi Rotasyonu
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Okul Sağlığı Birimi'nde bir hafta süresince ilköğretim öğrencilerinin okula giriş ve aralıklı kontrol muayeneleri yapılmaktadır. Okul çevre denetimi yapılmakta ve öğrencilere hijyen ile ilgili sağlık eğitimi verilmektedir.
4. Sağlıklı Hayat Merkezi
İntörnler staj süresi içinde, bir öğretim görevlisi eşliğinde iki gün sağlıklı hayat merkezine gidip kurum bünyesinde gerçekleştirilen koruyucu sağlık hizmetleriyle ilgili bilgi almaktadırlar. Bu hizmetlerin kapsamında bulunan sigara bırakma polikliniği, ağız-diş sağlığı, üreme sağlığı, KETEM alt birimlerinde yapılan çalışmalara katılım göstermektedirler.
5. Grup Çalışmaları
Staj süresince öğrenciler ile çeşitli konularda grup çalışmaları yapılmaktadır. Her grup için belirlenmiş ve yapılandırılmış grup çalışmaları şunlardır;
- Sağlık personelinin özlük hakları ve sorumlulukları
- Salgın incelemesi
- Türkiye'de anne ve çocuk sağlığının durumu
- Olağan dışı durumlarda sağlık hizmetleri
6. Seminerler
Öğrenciler staj boyunca 4 seminer grubuna ayrılarak seminer hazırlar ve sunarlar. Her seminer grubu için öğretim üyelerinden birer danışman belirlenir. Seminer konuları öncelikle birinci basamakta konuları ile ilgilidir, zaman zaman sağlık hizmetleri ve sağlık politikası ile ilgili güncel konular da seminer konusu olarak seçilmektedir.
7. Kurum Gezileri
Hekim adayları her hafta cuma günü, staj sorumlusu öğretim görevlisi ile birlikte sağlıkla ilişkili kurumlara ziyaretlerde bulunmaktadırlar. Bu kurumlarda sorumlu kişilerle görüşülüp ilgili kurumun işlevi, yasal sorumlulukları, yönetsel yapılanması, yöneticilerin formasyonları vb. ile ilgili inceleme yapılmaktadır.
8. Araştırma
İntörnler, staj dönemi içinde bir saha araştırmasını planlar ve yürütürler. Araştırma konuları birinci basamakta sık görülen halk sağlığı sorunları arasından seçilmektedir. İntörnler, sorumlu öğretim görevlisinin danışmanlığında literatür tarama, veri formu hazırlanması, veri girişi, veri analizi ve araştırma raporu hazırlanması süreçlerine dahil olurlar. Araştırma, stajın son haftası içinde intörnler tarafından anabilim dalına sunulur.
9. Birinci Basamakta Adli Tıp Hizmetleri
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı'ndan bir öğretim üyesi adli muayene, otopsi, rapor yazma gibi konularda grup çalışması yapılmaktadır.
10. Olağandışı Durumlarda Sağlık Hizmetleri Modülü
Olağandışı durumlarla ilgili temel kavramlar, hızlı sağlık değerlendirmesi, afetlerde acil sağlık hizmetleri, çevre sağlığı hizmetleri ve geçici barınma yerleri, beslenme, bulaşıcı hastalıklara yaklaşım ve ruh sağlığı konularıyla ilgili teorik dersler ve pratik uygulamalardan oluşan bir eğitim modülüdür. Bu modül Halk Sağlığı Anabilim Dalı öğretim üyeleri öncülüğünde, Acil Tıp ve Psikiyatri Anabilim Dallarından öğretim üyelerinin katkılarıyla gerçekleştirilir.
Modül Teorik Dersleri
- Olağandışı Durumlarla İlgili Temel Kavramlar ve Sağlık
- Olağandışı Durumlarda Sağlık Değerlendirmesi ve Hızlı Değerlendirme
- Olağandışı Durumlarda Risk Grupları
- Afetlerde Acil Sağlık Hizmetleri (Alt başlıklar: triyaj, hastane öncesi hizmetler, sağlık tesisinde verilen hizmetler)
- Olağandışı Durumlarda Çevre Sağlığı Hizmetleri ve Geçici Barınma Yerleri
- Olağandışı Durumlarda Beslenme
- Olağandışı Durumlarda Bulaşıcı Hastalıklara Yaklaşım
- Olağandışı Durumlarda Ruh Sağlığı
Modül Pratik Uygulamaları
- Örnek Hızlı Değerlendirme Çalışması
- Afet Sonrası Geçici Barınma Yeri Planlaması
- Su Hijyeni
- Salgın İncelemesi
- Senaryoya Dayalı Triyaj ve Acil Müdahale Örnekleri
Uzmanlık Eğitimi
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı’nda yürütülen Halk Sağlığı Uzmanlık Eğitim programında uzmanlık eğitimini standartlaştırmak, niteliğini arttırmak ve uzmanlık öğrencileri değerlendirmelerinin objektif kriterler üzerinden yapılmasını sağlamak üzere, KOÜTF Tıpta Uzmanlık Öğrencileri Eğitim Öğretim ve Sınav Yönergesi, Tababet Uzmanlık Tüzüğü ve Tıpta Uzmanlık Tüzüğü esas alınarak hazırlanan bir “Uzmanlık Öğrencisi Eğitim ve Değerlendirme Dosyası” (asistan karnesi) uygulanmaktadır. Dosya, eğitim sürecinde yürütülmesi gereken etkinlikler ile eğitim programlarını kapsamaktadır ve Tıpta Uzmanlık Sınavı sonrası Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı’nda uzmanlık eğitimi yapmaya hak kazanan ve Anabilim Dalı’nda göreve başlayan araştırma görevlilerince uzmanlık eğitimi süresince kullanılmak üzere hazırlanmıştır.
Uzmanlık eğitimi Anabilim Dalı’nda aşağıda belirtilen kapsamda yürütülür:
- Kuramsal eğitim
- Rotasyonlar
- Beceri kazanma uygulamaları
- Eğitim kursları
- Araştırma, bildiri, yayın etkinlikleri
- Bilimsel etkinliklere katılım
- Anabilim dalı çalışmalarına aktif katılım
- Tez çalışması
Kuramsal Eğitim
Kuramsal eğitim yöntemleri temel olarak dört başlıktadır:
- Anabilim Dalı’nda araştırma görevlilerine yönelik olarak yürütülen “Uzmanlık Öğrencisi Kuramsal Eğitim Ders Programları” çekirdek dersleri
- Dönem I, III, VI dersleri ve Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Yüksek Lisans programı teorik dersleri, kurum gezileri, uygulamaları
- Seminer ve makale programları
- Eğitim kursları
Uzmanlık öğrencisi kuramsal eğitim çekirdek programını ilk altı ayda alır. Eğitim programı ve eğiticiler Anabilim Dalı tarafından her kuramsal eğitim döneminin başında yeniden belirlenir. Ayrıca her uzmanlık öğrencisi eğitiminin ilk yılında Dönem I, III ve VI Halk Sağlığı ders ve uygulamalarına katılmak zorundadır. Seminer ve makale sunumları ile eğitim kursları kuramsal eğitimin tamamlayıcı öğeleridir. Ek olarak sağlıkla ilgili özel gün ve hafta sunumları ile bulunduğumuz bölgede yaşanan güncel halk sağlığı sorunlarının tartışılması da eğitsel etkinliklerimiz arasındadır.
Rotasyonlar
Uzmanlık eğitiminde Tüzük gereği zorunlu olarak yapılması gereken rotasyonlar Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji, Göğüs Hastalıkları, İç Hastalıkları, Kadın Hastalıkları ve Doğum, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları’dır. Uzmanlık öğrencisi rotasyon tarihleri AD Akademik Kurulu kararı ile belirlenir. Rotasyon bitiminde ilgili AD sorumlusu tarafından rotasyon formu doldurulur ve dosyaya eklenir.
| Klinik Rotasyon Süreci | |
| Rotasyon Süresi/Ay | Rotasyon Dalı |
| 1 AY | Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları |
| 1 AY | Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji |
| 1 AY | Göğüs Hastalıkları |
| 1 AY | İç Hastalıkları |
| 1 AY | Kadın Hastalıkları ve Doğum |
| 1 AY | Ruh Sağlığı ve Hastalıkları |
| 6 AY | Saha Eğitimi** |
- **Uygulamalı Saha Eğitiminin Yapılabileceği Birimler
- Halk Sağlığı Müdürlüğü,
- Toplum Sağlığı Merkezleri,
- İl Sağlık Müdürlüğü ve bağlı birimleri,
- Halk Sağlığı Laboratuvarı,
- Meslek Hastalıkları Hastanesi ve benzeri birimler
Beceri Kazanma Uygulamaları
Uzmanlık öğrencisi, eğitimi boyunca sürdürdüğü her aşamada uzmanlık eğitiminin gerektirdiği becerileri kazanmak durumundadır. Bu beceriler, uygulama çalışmaları sırasında belirlenen sorumluların gözetiminde edinilir ve onaylanır.
Eğitim Kursları
Uzmanlık eğitimi süresince eğitim kurslarına katılım uzmanlık öğrencisinin gerçekleştirmesi gereken faaliyetlerdendir. Kurslara katılım için AD Akademik Kurul kararı gereklidir. Kurs katılımları belgelenerek dosyaya eklenir.
Araştırma, Bildiri, Yayın Etkinlikleri
Uzmanlık öğrencisi, uzmanlık eğitimi süresince ana bilim dalında yürütülen tüm faaliyetlere aktif olarak katılmak durumundadır. Bu faaliyetler arasında araştırma, bildiri ve yayın faaliyetleri eğitime önemli katkı sunacak çalışmalardır. Uzmanlık öğrencisi, uzmanlık eğitimi boyunca bölümde yürütülen araştırmalara katılmalı, bildiri ve/veya yayın hazırlığına katkıda bulunmalı ve bu katkılar sorumlular tarafından onaylanmalı, örnekleri dosyaya eklenmelidir.
Bilimsel Etkinliklere Katılım
Uzmanlık öğrencisi uzmanlık eğitimi süresince Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, Ulusal Halk Sağlığı Günleri ve Halk Sağlığı alanını ilgilendiren toplantılara katılır.
Katılım için AD Akademik Kurul kararı alınır ve katılım belgeleri dosyaya eklenir.
Belgeler
Halk Sağlığı Anabilim Dalı Dönem VI İntörn Staj Rehberi
İşyeri Hekimliği Çalışma Dosyası
İntörn Hekim Çalışma Dosyası
İlçe Sağlık Müdürlüğü Çalışma Dosyası
Aile Sağlığı Merkezi Çalışma Dosyası
Öğretim Üyeleri:
• Prof.Dr.Çiğdem ÇAĞLAYAN (Anabilim Dalı Başkanı)
• Dr.Öğr. Üyesi Ahmet Alp AKER
